ориентир — Урында хәрәкәт юнәлешен билгеләргә, кирәкле җирне тиз табарга ярдәм итә торган билгеле бер әйбер … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
югары — рәв. 1. Өскә, өскә таба; киресе: түбән, түбәнгә. Түргә. Үргә. Агым үренә таба, агымга каршы. Өскә, өске яки өске катка 2. Биеккә, биеклеккә таба. Чагыштырмача биегрәк 3. Биегрәк, өстәрәк 4. с. Өске, югарыгы 5. с. Гади, натураль саннар белән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җирле — I. с. 1. Җиргә ия булган, чәчүлеге булган 2. Шул җирдә туып үскән; киресе: читтән килгән җирле халык, җирле кадрлар. Читтән китерелмәгән, шул урында табылган яки эшләнгән җирле чимал. Шул җир, шул урынчылык өчен хас, диалекталь җирле мәзәк 3. Ил… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тукталу — 1. Йөрешне, хәрәкәтне вакытлыча өзү; хәрәкәтсез калу 2. Эшләүдән туктау, эшләми башлау. Үз эшен, шөгылен вакытлыча өзү, бүлү 3. Чыкмый башлау, ябылу (вакытлы матбугат тур.) 4. Берәр эш эшләүдән тыелу, үз үзен тотып калу 5. Өзелү, тыну, тәмамлану … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тыпырдау — (ТЫПЫРДАТУ) – 1. Каты нәрсәгә, җиргә бер бер артлы төшеп, басып, сикергәләп тыпыр тыпыр иткән тавыш чыгару. Шундый тавыш чыгарып бию, йөгерү, сикергәләү. Шундый тавыш чыгарып еш еш таму 2. Берәр эш эшләргә дәртләнеп, бер урында аякларны биетеп… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
урындагы — с. 1. Билгеле бер җиргә, өлкәгә караган, шул өлкәгә бәйләнешле урындагы оешмалар. Шул урында эшләнгән яки булган; читтән китерелмәгән. Шул урында яшәүче; җирле урындагы халык 2. Нин. б. хезмәт урынында эшләүче, штаттагы эштә эшли торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
утрак — с. Гел бер урында даими яшәүче. Бер урында гына даими тормыш алып баруга бәйләнешле и. иск. Даими яши торган урын утракларын ташлап киткәннәр. УТРАК ИТҮ – иск. Даими тору, яшәү урынына әйләндерү. УТРАК ЙОРТ – иск. Ашханә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
айлау — Берәр урында бер (яки берничә) ай буена булу, тору … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алиби — Берәр җинаять кылуда гаепләнүченең гаепсезлегенә төп дәлил буларак, җинаять ясалган вакытта аның башка урында булуы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
амфитеатр — 1. Борынгы грекларда һәм римлыларда: тамаша өчен түбәсе ачык корылма (анда тамашачыларның урыннары арена тирәли ярым түгәрәк яки түгәрәк ясап төзелгән) 2. Хәзерге театрда яки циркта: партер артында яки ложалар өстендәге ярым түгәрәк булып… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге